Ter gelegenheid van haar derde lustrum gaf Centacon in 2002 aan dr. Léon Hanssen de opdracht de oorspronkelijke werken over de biografie van Menno ter Braak (1902-1940) ‘Want alle verlies is winst’ en ‘Sterven als een polemist’, te herschrijven tot één boekwerk geschikt voor uitgave in Duitsland. De cultuurhistoricus dr. Léon Hanssen, verbonden als onderzoeker aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Tilburg, was lid van de redactie die de Briefwisseling van Johan Huizinga publiceerde. Destijds was Centacon al van mening dat ook het Duitse publiek kennis zou moeten kunnen nemen van het werk van Ter Braak,het gedachtegoed van een grensbewoner, die zo krachtig geageerd heeft tegen het opkomende nazisme. Thomas Manns bewondering voor Ter Braak als kenner en liefhebber van de Duitse cultuur mag als een extra argument gelden. Vervolgens is de opdracht voor vertaling en bewerking van het verzamelwerk aanvaard door de gerenommeerde vertaler, mevrouw Marlene Müller-Haas uit Berlijn. Zij heeft een groot vertaaloeuvre opgebouwd, waaronder werk van Adriaan van Dis, Harry Mulisch, Charlotte Mutsaers en Thomas Rosenboom. Behalve vertaler is mevrouw Müller-Haas kunsthistorica en als zodanig bijzonder goed op de hoogte van de ontwikkelingen in zowel Nederland als Duitsland ten tijde van het Interbellum.



'Mein Ich ist wie auch mein Schreiben eine Form der Polemik', Berlin, El Bocho 2010

De economische, politieke en culturele verbinding tussen Nederland en Duitsland is voor ons land een levensnoodzaak. In een wereld waar ontwikkelingen steeds sneller gaan en die in het teken staat van nieuwe opkomende grootmachten, dreigt deze verbondenheid ondergesneeuwd te raken. Vanuit deze overtuiging heeft Centacon de afgelopen jaren de contacten met haar Duitse Oosterburen geïntensifieerd en uitgebreid. Dankzij een gepassioneerde bevlogenheid is na een intensieve zoektocht een geschikte uitgever gevonden en is in samenwerking met het Duitsland Instituut Amsterdam en de Universiteit van Münster, ‘Zentrum für Niederlande-Studien’, onlangs de Duitstalige versie van het verzamelwerk ‘Leben und Werk eines Querdenkers’ voor publicatie gereed gekomen. De voorkant van het door uitgeverij Waxmann gepubliceerde boek, wordt geïllustreerd door een schilderij van de Berlijnse kunstenaar ‘El Bocho’ die op een hedendaagse wijze uitdrukking heeft gegeven aan de persoon en het gedachtegoed van Menno ter Braak.

Menno ter Braak was de hoofdfiguur van een nieuwe generatie schrijvers, die de Nederlandse variant van het Europese modernisme vertegenwoordigde. Geboren in het dorp Eibergen, tegen de grens met Duitsland, studeerde Ter Braak in Amsterdam geschiedenis. In 1927 verbleef hij langere tijd in Berlijn voor een promotie onderzoek naar de Duitse keizer Otto III (980-1002). Menno ter Braak kwam voort uit een geslacht van doopsgezinde, sociaal voelende en progressieve dominees. De bekende historicus Johan Huizinga (1872-1940) was een neef van hem. Ter Braak was een denker van Europese reikwijdte. Hij keek en debatteerde over grenzen heen. Met verscheidene Europese, vooral Duitse intellectuelen stond hij in contact en met Thomas Mann verbond hij een persoonlijke vriendschap. Van zijn bespreking van Lotte in Weimar erkende Thomas Mann dat dit de meest geslaagde kritiek was die er van dit boek bestond. Zijn dankbrief bereikte Ter Braak niet meer: op de avond van de Nederlandse capitulatie voor de Duitse troepen op 14 mei 1940, pleegde hij zelfmoord in Den Haag. Hij gaf daarmee gevolg aan zijn besluit niet te willen leven onder een zeker minimum van bestaan.

Zie tevens www.waxmann.com
Zie tevens http://www.mennoterbraak.nl

  |  
 



Menno ter Braak — Leben und Werk eines Querdenkers